İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından TC Kültür ve Turizm Bakanlığı desteğiyle düzenlenen 5. İstanbul Tasarım Bienali, 15 Ekim 2020’de başlıyor. Küratörlüğünü Mariana Pestana’nın Sumitra Upham ve Billie Muraben ile birlikte yürüttüğü Empatiye Dönüş: birden fazlası için tasarım başlıklı bienal, sergi mekânları Pera Müzesi ve Ark Kültür’de, İstanbul sokaklarında ve dijital ortamda farklı ülkelerden ve disiplinlerden katılımcıların projelerine ev sahipliği yapacak. Sergi mekânlarındaki projeler 15 Kasım 2020 tarihine kadar ziyarete açık olurken; şehirdeki müdahaleler, araştırma projeleri ve video serileri ise 30 Nisan 2021’e kadar gelişerek devam edecek.
Küratör Mariana Pestana 5. İstanbul Tasarım Bienali’ne ilişkin, “5. İstanbul Tasarım Bienali Ekim 2020’den Nisan 2021’e dek yavaş yavaş değişen ve gelişen bir bienal olacak. Karşımıza çıkan zorlukları ve pandemi sürecinde getirilen kısıtlamaları göz önünde bulundurarak, günümüz koşullarını yok saymak yerine bu sürece uyum sağlayan bir program düzenledik. İstanbullular ile iletişim içerisinde, onlara yönelik, üretken ve yerel üretime odaklanan bir bienal sunuyoruz. İklim krizinin aciliyeti ve küresel boyuttaki sosyal izolasyon süreci sürerken bienal bizi birbirimizle ve diğer türlerle nasıl ilişki kurduğumuzu düşünmeye davet ediyor. İnsana ait olsun ya da olmasın, bu soru tüm biyolojik, bakteriyel, jeolojik bedenleri kapsıyor. Tasarımı çevremizdekilerle aramızda bir arabulucu gibi konumlandırmak istiyor, dünyayı ve içinde yaşayan sayısız canlıyı algılamak için bir araç olarak görüyoruz. Bu algılama hâlinin ne tür bakış açılarını ortaya çıkarabileceğini merak ediyoruz. Bizi normalde ilişki kuramayacağımız elementler, maddeler ve canlılarla bağlar mı? Peki, kurulan bu ilişkiler içimizdeki empatiyi uyandırabilir mi?” dedi.
İstanbul Tasarım Bienali Direktörü Deniz Ova, “Bugünün toplumunu anlamada bir araç olduğu kadar geleceğe dönük bir tartışma platformu da olan İstanbul Tasarım Bienali, teknolojik hız ve çevre krizinin damgasını vurduğu bu dönemde “Empatiye Dönüş” temasıyla, özen göstermeyi öne çıkaran uygulamaları, bağlantı kurmaya dair ritüelleri ve duygularımıza aracı olan nesneleri odağına alıyor. 2021 Nisan ayına kadar devam edecek yeni formatıyla 5. İstanbul Tasarım Bienali açık havadaki sokak yerleştirmelerinde, evlerimizde misafir ağırlarmışçasına özenle hazırlanan mekânlarda ve dijital video serilerinde takipçileriyle buluşuyor. Her birimizin hayatlarımızı ve gündelik pratiklerimizi yeniden tasarladığı bu olağanüstü günlerde, bienalin empati vurgusuyla tasarım alanında ve gündelik hayatımızda farkındalık yaratacağına inanıyorum” dedi.
5. İstanbul Tasarım Bienali’nin açılışı bu yıl 15 Ekim Perşembe günü saat 11.00’de İKSV’nin YouTube kanalında yayımlanacak bir video ile yapılacak. İstanbul Tasarım Bienali Direktörü Deniz Ova’nın küratörler Mariana Pestana, Sumitra Upham ve Billie Muraben’le birlikte bienali anlatacağı videoda dünyanın farklı yerlerinden katılımcıların gönderdiği videolar da yer alacak.
Bienal kapsamında izleyicileri neler bekliyor?
5. İstanbul Tasarım Bienali, izleyicilerini üç eksende bir araya gelen bir programla karşılayacak: Dijital ortamda yayımlanacak Eleştirel Yemek Programı adlı video serisi, Akdeniz havzasından projeleri Cihangir’deki ARK Kültür’de bir araya getirecek Kara ve Deniz Kütüphanesi programı ve bir arada yaşamayı yeniden ele alan projelerin Pera Müzesi’nin yanı sıra kentin farklı noktalarına uzanacağı Yeni Yurttaşlık Ritüelleri adlı müdahaleler dizisi.
Bienal takipçileri evlerinde; yiyecek alışverişi, tedariki ve tüketiminin günümüz kültürünü etkileyen ekolojik, ekonomik ve jeopolitik koşullarla nasıl ilişkili olduğunu sorgulayan Eleştirel Yemek Programı adlı video serisini izleyebilecek. Bölümler 18 Ekim’den itibaren her Pazar İKSV’nin YouTube kanalında, bienalin internet sitesinde ve e-flux Architecture platformunda yayımlanacak.
İstanbul’daki ziyaretçiler 15 Ekim’den 15 Kasım’a kadar ARK Kültür’de yer alacak Kara ve Deniz Kütüphanesi’nde yer ayırtıp, bienalin desteklediği 10 araştırma projesini ziyaret edebilirler. Akdeniz havzasında gıda üretiminin daha az göz önünde olan ağlarına dikkat çeken, toprak ve suyla kurduğumuz ilişkiyi araştıran bu projelerin hepsi özen ve aktivizmden yola çıkıyor.
Ziyaretçiler ayrıca The Rodina ve Kyriaki Goni imzalı iki büyük enstalasyonu ve Empati Seansları adlı, empati kavramını genişleten film serisini Pera Müzesi’nde bulabilirler. Kentin dört bir yanındaki parklar, bahçeler ve iskelelerde insanların yanı sıra kuşları, yıldızları, bitkileri ve mikroorganizmaları kapsayan ve rastlaşmanın yeni türlerini araştırırken farklı bedenlerin farklı ölçeklerde etkileşimlerine sahne olan uzun süreli müdahaleleri Yeni Yurttaşlık Ritüelleri programı kapsamında deneyimleyebilirler.
Bienalin bölümleri
ELEŞTİREL YEMEK PROGRAMI
Bienalin Eleştirel Yemek Programı başlıklı ayağı, her hafta bir bölümü yayımlanacak videolardan oluşuyor. Her biri farklı bir uygulamacı ya da düşünür tarafından sunulacak bölümler, yiyecek alışverişi, tedariki ve tüketiminin günümüz kültürünü etkileyen ekolojik, ekonomik ve jeopolitik koşullarla nasıl ilişkili olduğunu sorguluyor. Mutfaktaki mikroplardan tarımın değiştirdiği peyzajlara, bireysel el hareketlerinden yemek masalarındaki toplu buluşmalara dek uzanan farklı konuları irdeleyecek videolar, bir tasarım biçimi olarak yiyeceğe dair karmaşık, çok ölçekli bakış açıları sunuyor.
Nerede?
Bölümler İstanbul Tasarım Bienali web sitesi, İKSV YouTube kanalı ve e-flux Architecture üzerinden paylaşılacak.
Ne zaman?
18 Ekim 2020 – 28 Şubat 2021 tarihleri arasında her hafta bir bölüm yayınlanacak.
Katılımcılar
2050+; BUREAU (Daniel Zamarbide), Chef Walter El Nagar ile Filipe Felizardo; Vivian Caccuri; Linda Schilling Cuellar; depatriarchise design, Mayar El-Bakry ve Romi Lee; Dirty Furniture Magazine; Laila Gohar; Ben Goldner ve Emma Leigh Macdonald; Ilana Harris-Babou; Nelly Ben Hayoun & Chef Rabah Ourrad; Asako Iwama, Iris Lacoudre, Camille Sineau; Luiza Prado de O. Martins; Valeria Meiller & Agustin Schang; MOLD ve Yardy World; Mutfak مطبخ Atölye; Mariana Sanchez Salvador & Rain Wu; Zuri Camille de Souza; Ayşenaz Toker ve Merve Tuna; Laura Wilson
KARA VE DENİZ KÜTÜPHANESİ
Bölgedeki ekonomik ve çevresel direnç için yeni araçlar ve sistemler oluşturmak adına Akdeniz havzasında araştırmalar yapan tasarımcılar ve düşünürlerin projelerinden oluşan bir seçki, Kara ve Deniz Kütüphanesi başlığıyla ARK Kültür’de sergileniyor. Araştırma, özen ve aktivizmden yola çıkan bu pratikler, gıda üretiminin daha az göz önünde olan ağlarına dikkat çekerek toprak ve suyla kurduğumuz ilişki ışığında yetki alanlarını yeniden düşünmek için tasarımı kullanıyor.
Nerede?
ARK Kültür
Ne zaman?
15 Ekim – 15 Kasım 2020 tarihleri arasında sergilenecek projeler, 2021 yılı boyunca dönüşerek devam edecek.
Katılımcılar
Dele Adeyemo; Black Athena Kolektifi; Luigi Coppola, Vivien Sansour ve Pelin Tan; Counterspace; Aslıhan Demirtaş + UrbanAgrIst; FRAUD; theOtherDada; Anna Puigjaner, MAIO; TiriLab; Aslı Uludağ
YENİ YURTTAŞLIK RİTÜELLERİ
Rastlaşmaların yeni türlerini araştıran, farklı toplulukların ev sahipliğinde gerçekleştirilecek bu müdahaleler farklı biçim ve zamanlarda İstanbul’un çeşitli noktalarında gerçekleştirilecek. Ortak yemek pişirme araçlarından bahçelere ve oyun alanlarına dek uzanan, kent ve sakinleri için güvenle bir arada olmayı, yeniden bağ kurmayı, özen göstermeyi öne çıkaran deneyimler sunan bu projelerin onarıcı bir yanı olacak. Kentin sokaklarına ve Pera Müzesi’ne yayılan, insanların yanı sıra kuşları, yıldızları, bitkileri ve mikroorganizmaları kapsayan bu projeler, farklı bedenlerin farklı ölçeklerde etkileşimlerine sahne olacak.
Bu program, İstanbul’da yaşayan genç küratörlerden oluşan, temaya yerel bir bağlam kazandırmaktan sorumlu Genç Küratörler Grubu’yla birlikte gerçekleştiriliyor. Grup, tasarlanmış öğünler, etkinlikler ve kamusal münazaralar aracılığıyla bu müdahaleleri hayata geçiriyor. 5. İstanbul Tasarım Bienali’nin küratöryel ekibinin parçası olan Genç Küratörler Grubu’nda Nur Horsanalı, Ulya Soley ve Eylül Şenses yer alıyor.
Nerede?
Projeler İstanbul Anadolu yakasında Kalamış Parkı, Moda Sahil Parkı, Fenerbahçe Parkı Topluluk Bahçesi, Kuzguncuk Şehir Bahçesi ve Kuzguncuk İskelesi; Avrupa yakasında ise Beşiktaş İskelesi ve Karaköy İskelesi ile Pera Müzesi’nde sergilenecek.
Ne zaman?
Projeler 15 Ekim 2020 – 30 Nisan 2021 arasında farklı zaman ve farklı sürelerde şehre yerleştirilecek.
Projelerin kurulum tarihleriyle ilgili ayrıntılı bilgiyi İstanbul Tasarım Bienali’nin 15 Ekim Perşembe günü yayına girecek yeni web sitesinden takip edebilirsiniz.
Katılımcılar
Eli Bensusan, Bits to Atoms + BeirutMakers, DAAR (Mimarlığı Sömürgecilikten Arındırma Misafir Sanatçı Programı) / Sandi Hilal & Alessandro Petti, Dansbana!, Kyriaki Goni, Marti Guixé, public works ile Freddie Wiltshire ve Billy Adams, The Rodina, SKREI ile Francisca Sottomayor & Sofia Magalhães, Soft Baroque, Studio Ossidiana, Soraia Gomes Teixeira, Orkan Telhan + elii (Bir IMNA projesi)
EMPATİ SEANSLARI VE UYDU PROJELER
5. İstanbul Tasarım Bienali kapsamında empati kavramını genişleten Empati Seansları başlıklı ücretsiz bir film seçkisi de Pera Müzesi’nde izleyicilerle buluşacak. Sanatçıların ve tasarımcıların ürettiği bu filmler, seyircileri yeryüzünden okyanusların derinliklerine kadar farklı bakış açılarını benimsemeye (suyun, kaplumbağanın, hatta bir bakterinin bakış açısı) ve dijital âlemdeki çok sayıda alanı keşfetmeye davet ediyor. Filmler her Perşembe ve Pazar saat 13.00’te gösterilecek.
Bienal ayrıca dünyanın farklı yerlerinden kişi ve kolektiflerle birlikte geliştirilen uydu projelere sahne olacak. Bu projeler İstanbul’un farklı yerlerinin yanı sıra çevrimiçi platformlardan erişime açılacak. Ayrıntılı bilgiye bienalin web sitesinden ulaşabilirsiniz.
Katılımcılar
Paula Gaetano Adi; Emmy Bacharach; Meriem Bennani; Berliner Festspiele / Immersion; Calum Bowden; Ben Thorp Brown; Ibiye Camp; atlas Harran Design Team; Jawa El Khash; Sophie Krier ve Erik Wong; Martina Muzi; Sophia Psarra, Uta Staiger, Claudia Sternberg; Alice dos Reis; Henriette Waal, Lucia Babina, Mevce Çıracı ve Kathi Sterzig
