Perşembe Sineması "yenilenme" olgusunu ele alıyor

SALT tarafından sürdürülen Perşembe Sineması’nın bu yılki programı, şehir hayatının zemin hazırladığı, dayattığı, aşina bir geçmiş ya da daha iyi bir gelecek için özlem uyandıran, zaman zaman da dirence yol açan “yenilenme” olgusunu işliyor.

Bugünün kentsel yapıları ağırlıklı olarak 20. yüzyılda iki büyük savaş, ardından kurulan çift kutuplu dünya ve bu sistemin nihai feshiyle şekillendi. Profesyonelleşme eğiliminin katkısıyla artan, dönemsel ihtiyaç ve tahayyüllere dayalı düzenlemeler yenilenme refleksinin belirgin ifadeleriydi. Yakın çevresiyle alışverişte olan merkezlerden uzak mesafedekiyle etkileşime geçen yaşama alanlarına dönüşen şehirler, planlamanın önünü alamadığı nüfus akımlarıyla büyümeye devam etti. Kültürel eğilimler, yerel yönetim stratejileri ve ekonomik imkânların biçimlediği; coğrafyaya göre değişen dönemlerde gündeme gelen yenilenme atılımları 1980’lerden itibaren küreselleşmeden etkilendi. Dünyanın dört bir yanında şehirler yeni yüzyıla benzeşerek girdi. Yeniden yapılanma süreci kent mekânında gitgide görünür olmaya başlıyor; kapasitesi artırılan havaalanları, işlek meydanlarda açılan müzeler, şehir merkezlerine dizi dizi yerleşen otellerle uluslararası deneyim tüketimi yaygınlaştırılıyordu. Şehirlilerin gönüllü veya zorunlu yer değiştirmeleriyle pekişen bu pratikler, toplumsal bağlamda zamanla ortaya çıkan açmazlar ile bunlara dair talepleri beraberinde getirdi. Tüm bunların yanı sıra şehir, bireylerin yerleşik düzen sorgulamaları ve değişim arayışlarına da sahne teşkil etti.

Perşembe Sineması’nın 2018 seçkisi, bu koşulları oluşturan yenilenme arzusunun geçmişteki tezahürlerine bakarken bugünden geleceğe dair öneri ve olasılıklar üzerine düşünme amacını taşıyor. Çeşitli ülkelerden kurmaca ve belgesel filmler, etki alanının genişlemesiyle sınırları bulanıklaşan şehirlerin anlatılarını birey hikâyeleriyle bir araya getiriyor.

Perşembe Sineması’nın “yenilenme” odaklı programının basın toplantısında konuşan Garanti Mortgage Genel Müdürü Murat Atay, salt ile yapılan kıymetli iş birliği sayesinde kent kültürü, mimarlık ve şehirleşme konuları etrafında çok çeşitli kitlelerle buluşmanın Garanti Mortgage markası için önemli bir adım teşkil ettiğini ifade etti: “Ana faaliyet alanı konut finansmanı olan bir şirket olarak alanımızın ötesine geçen ve birey mutluluğunu önemseyen bir yaklaşıma sahibiz. Perşembe Sineması’nın beş yılı boyunca 87 gösterimle 15 bin 500 kişiye ulaştık. Bu yılki programın da ilgiyle takip edileceğine inanıyorum.”  

SALT Araştırma ve Programlar Direktörü Meriç Öner ise, her yıl başka bir tema odağında uluslararası bir seçki hazırlandığını belirtti: “Tatil evleri, şehirde var olmak, dünya fuarlar ile olimpiyatlar gibi devasa etkinliklerin

şehir hayatına etkilerinin yanı sıra ev teması etrafında kapsamlı derlemeler

yaptık. Bu yıl gösterimlerini SALT Beyoğlu’ndaki Açık Sinema’da

gerçekleştireceğimiz filmlerse, ‘yenilenme’ pratikleri temelinde dönüşen yerleşim yerleri ve bu çerçevedeki sivil talep ve girişimler ile şehirde olmaktan cesaretle atılan adımlara bakıyor.”

PROGRAM

3 Mayıs         Das Venedig Prinzip [Venedik Sendromu]

                        Andreas Pichler, 2012

10 Mayıs       Durak [Enayi]

                        Yuriy Bykov, 2014

17 Mayıs       Free Lunch Society [Bedava Öğle Yemeği Topluluğu]

                        Christian Tod, 2017

24 Mayıs       Made in Dagenham [Kadının Fendi]

                        Nigel Cole, 2010

31 Mayıs       Survival of a Small City [Küçük Kentin Yaşamı]

                       Pablo Frasconi ve Nancy Salzer, 1986

7 Haziran     Good Bye Lenin! [Elveda Lenin!]

                        Wolfgang Becker, 2003

14 Haziran   Gaza Surf Club [Gazze Sörf Kulübü]

                        Philip Gnadt ve Mickey Yamine, 2016

21 Haziran   Nocturama [Nocturama: Paris Yanıyor]

                        Bertrand Bonello, 2016

28 Haziran   One of Us [Bizden Biri]

                        Heidi Ewing ve Rachel Grady, 2017

PERŞEMBE SİNEMASI

Das Venedig Prinzip [Venedik Sendromu] (2012)

3 Mayıs, 19.00

SALT Beyoğlu, Açık Sinema

Yönetmen: Andreas Pichler

80 dakika

İtalyanca; Türkçe ve İngilizce altyazılı

Kanallar şehri Venedik, yılın her ayı nüfusuyla karşılaştırılamayacak sayıda turist ağırlıyor. 48 bin kişinin yaşadığı şehri sırf 2011 yılı içerisinde 20 milyon yabancı turist ziyaret etti. Ne var ki su seviyesi endişe verici şekilde yükseldikçe gitgide daha çok kişi evi ve mahallesini terk ediyor; Venedik’in şehir yaşamı tehlikeye giriyor.

Bu belgesel film, tarihî lagün şehrine özgü yaşamdan bugüne kalanları tasvir ederken bir altkültür oluşturan turizm sektörü hizmetlerine ve çok daha büyük yolcu gemilerinin girebileceği yeni liman yapılarına bakıyor. Ayrıca, batmakta olan kıymetli gemiden kaçıp gönülsüzce karaya çıkanların hikâyelerini derliyor.

 

PERŞEMBE SİNEMASI

Durak [Enayi] (2014)

10 Mayıs, 19.00

SALT Beyoğlu, Açık Sinema

Yönetmen: Yuriy Bykov

116 dakika

Rusça; Türkçe ve İngilizce altyazılı

Rusya’da belirsiz bir yerleşim yerinde geçen film, çökmekte olan bir apartman binası ile 820 sakinini kurtarmaya çalışan bir tesisatçının yaşadıklarını anlatıyor. Patlayan bir borunun tamiri için çağrılan Dima, binada boydan boya derin bir çatlak olduğunu fark eder. Sıra dışı karakterlerin sınırlı imkânlarla kaos içerisinde yaşadığı binanın 30 yıldır ihmal edilmiş olması, Dima ile yerel yönetim makamlarını karşı karşıya bırakacaktır.

Tek gecelik bireysel bir mücadeleye odaklanan film, “göz göre göre” yaşanacaklar üzerinden topluluk, etik, güvenilirlik, ihmal ve yenilenme gibi kavramların gündelik hayattaki karşılıklarını sorguluyor.

PERŞEMBE SİNEMASI

Free Lunch Society [Bedava Öğle Yemeği Topluluğu] (2017)

17 Mayıs, 19.00

SALT Beyoğlu, Açık Sinema

Yönetmen: Christian Tod

95 dakika

İngilizce ve Almanca; Türkçe ve İngilizce altyazılı

Bir zamanlar imkânsız görünen “evrensel gelir modeli”, süregelen politik ve bilimsel tartışmalarda gitgide daha ulaşılabilir olarak niteleniyor. Konuyu bir dizi söyleşi ve bulguyla inceleyen bu belgesel film, modelin uygulamasına dair açıklama, olasılık ve tecrübeleri araştırıyor.

Film adını, “Parayı veren düdüğü çalar” ya da “Ne kadar ekmek o kadar köfte” benzeri “There ain’t no such thing as a free lunch” [Bedava öğle yemeği yoktur] sözünden alıyor. Bunun ekonomistlerce her şeyin bir bedeli olduğu vurgusuyla sıklıkla kullanıldığını belirten yönetmen Christian Tod soruyor: “Artık geçinme derdiniz olmasaydı ne yapardınız?”

PERŞEMBE SİNEMASI

Made in Dagenham [Kadının Fendi] (2010)

24 Mayıs, 19.00

SALT Beyoğlu, Açık Sinema

Yönetmen: Nigel Cole

113 dakika

İngilizce; Türkçe altyazılı

Ford’un Doğu Londra’daki Dagenham fabrikasında Haziran 1968’de geçen film, dikiş bölümünde çalışan kadın işçilerin cins ayrımcılığına karşı greve giderek “eşit işe eşit ücret” için verdiği mücadeleyi anlatıyor.

Rita’nın (Sally Hawkins) önderliğinde dünyanın en büyük şirketlerinden birine başkaldıran 187 kadın işçi, Birleşik Krallık genelinde kadın hareketi ve kadın işçi örgütlenmesini pekiştiren tarihî bir ayaklanmanın önünü açacaktır.

 

PERŞEMBE SİNEMASI

Survival of a Small City [Hayata Tutunan Küçük Şehir] (1986)

31 Mayıs, 19.00

SALT Beyoğlu, Açık Sinema

Yönetmen: Pablo Frasconi ve Nancy Salzer

58 dakika

İngilizce; Türkçe altyazılı

Çekimleri Kasım 1979 ile Eylül 1980 arasında ABD’de, Connecticut’a bağlı South Norwalk bölgesinde yapılan belgesel film, ekonomik gerileme ve getirdiği zorlu koşullarla çöküşe geçen bir şehre odaklanıyor. Dönemin kabul gören çözüm yollarının sürdürülebilirliğine dair kafa karıştırıcı tartışmalara şehir ahalisi, eski ve mevcut dükkân sahipleri, sanatçılar, politikacılar, çevreciler, şehir plancıları ve imarcıların birbirini tutmayan bakış açıları eşlik ediyor

Amerika çayırlarının ekolojik tarihine de bakan eğitici nitelikteki yapım, insan etkinliğinin doğada yol açtığı tahribata ve bu gidişatın durdurulması gerekliliğine dikkati çekiyor.

PERŞEMBE SİNEMASI

Good Bye Lenin! [Elveda Lenin!] (2003)

7 Haziran, 19.00

SALT Beyoğlu, Açık Sinema

Yönetmen: Wolfgang Becker

121 dakika

Almanca; Türkçe ve İngilizce altyazılı

1989, Doğu Almanya. Berlin Duvarı’nın yıkılmasını talep eden, hükûmet karşıtı bir protestoda oğlunu gören Christiane (Katrin Sass) kalp krizi geçirerek komaya girer. Sekiz ay sonra uyandığında geride ne duvar ne de gönülden bağlı olduğu rejim kalmıştır. Alex (Daniel Brühl), sağlığından endişe ettiği annesinden yüzyılın en büyük haberlerinden birini saklamak üzere akılalmaz yollara başvurarak ufacık bir yatak odasında eski düzeni yaşatmaya çalışır.

Bir ailenin hikâyesi aracılığıyla Berlin Duvarı’nın yıkılışı ve bir ülkenin hızla yok oluşunun etkilerini işleyen Good Bye Lenin! [Elveda Lenin!] (2003), bambaşka bir dünya düzenine adım atan Doğu Almanların yaşadığı karmaşık duygulara işaret ediyor. Müziklerini Yann Tiersen’in yaptığı film, Berlin Film Festivali’nde en iyi Avrupa filmine verilen Mavi Melek ve Almanya’nın Oscar’ı olarak kabul edilen Lola başta olmak üzere birçok ödüle layık görüldü.

 

PERŞEMBE SİNEMASI

Gaza Surf Club [Gazze Sörf Kulübü] (2016)

14 Haziran, 19.00

SALT Beyoğlu, Açık Sinema

Yönetmen: Philip Gnadt ve Mickey Yamine

87 dakika

Arapça ve İngilizce; Türkçe ve İngilizce altyazılı

Gazze Şeridi hava saldırılarıyla sarsılırken bölgede yaşayan kimi gençler için sörf yapmak, yıkıntılardan uzaklaşarak biraz olsun özgür hissetmek için tek yoldur. 23 yaşındaki cankurtaran İbrahim, tutkunu olduğu sporun Gazze gençliğine ilham vermesinin ve kendi sörf tahtalarını üretmenin hayallerini kurar. Ne var ki 15 yaşında genç bir kadın olarak kendini Akdeniz’in dalgalarına bırakmak Sabah için o kadar da kolay değildir.

Bir çatışma ortamında sporla direniş ve varoluşu anlatan bu belgesel film, heyecan verici görüntülerle sörfün özgürleştiriciliğine vurgu yaparken

yeni kuşağın ifade ve inanç özgürlüğü ile kadın haklarına bakışına yer veriyor. Bölgedeki sosyo-politik durumu da kayıt altına alan yapım, Türkiye’de ilk kez Perşembe Sineması kapsamında SALT Beyoğlu’nda gösterilecek.

 

PERŞEMBE SİNEMASI

Nocturama [Nocturama: Paris Yanıyor] (2016)

21 Haziran, 19.00

SALT Beyoğlu, Açık Sinema

Yönetmen: Bertrand Bonello

130 dakika

Fransızca; Türkçe ve İngilizce altyazılı

Çeşitli etnik kökenlerden gelen ve yaşadıkları topluma tepki duyan bir grup Parisli genç bombalı saldırı planları yapar. Şehirde eş zamanlı terör eylemleri gerçekleştiren gençler, gece lüks bir alışveriş merkezine saklanır. Saint Laurent (2014) ve House of Tolerance (2011) gibi tartışmalı yapımlarla tanınan Bertrand Bonello’nun gerilim türü bu filmi, temeli belirsiz bir politik öfke ile bugünün tüketim kültürünün etkilerini bir arada işliyor.

Yönetmen, 2017 tarihli bir söyleşisinde söz konusu birlikteliği şöyle anlatmıştı: “Aynı anda hem terörizm hem de kapitalizme kendini kaptıran bireyler yaratabilecek bir dönemde yaşıyoruz. Nocturama’yı 40 yıl önce çekseydim yalnızca sokağın gerçekliğine dayalı ilk bölümden oluşurdu. İnşa ettiğimiz yapay, ticari dünyada geçen ikinci bölüm filmi güncel kılıyor.”

 

PERŞEMBE SİNEMASI

One of Us [Bizden Biri] (2017)

28 Haziran, 19.00

SALT Beyoğlu, Açık Sinema

Yönetmen: Heidi Ewing ve Rachel Grady

95 dakika

İngilizce ve Yidiş; Türkçe ve İngilizce altyazılı

Bildikleri tek hayatı geride bırakma cesareti gösteren üç bireyin hikâyesini anlatan bu belgesel film, New York’un son derece içe kapalı Hasidik Yahudi cemaatinden ayrılmanın zorluklarına odaklanıyor. İki yıla yayılan yapım, aile, arkadaş, cemaat ve dinlerinden kopan bireylerin dışlanma, intikam ve tamamen yalnız bırakılma tehditlerine karşın yabancısı oldukları bir dünyada kendilerini bulmaya çalışmalarını işliyor.

Yönetmenler Heidi Ewing ve Rachel Grady’nin cemaat gözlemleri temelinde bir araya getirdiği çarpıcı olay ve diyaloglar, bir topluluğun üyesi olmak ve bireysellik çatışması üzerinden evrensel bağlamda kimlik olgusunu irdeliyor.