Türkiye'nin ilk kadın fotoğraf sanatçısı Yıldız Moran'ın eserleri sergi oldu

Kendisinden sonra gelen kuşakların fotoğraf yaklaşımlarına önemli katkılarda bulunan, Türkiye’nin akademik eğitim almış profesyonel ilk kadın fotoğraf sanatçısı Yıldız Moran’ın 86 siyah beyaz yapıtı, yaşasaydı bugün 86 yaşında olacak sanatçıya bir saygı duruşunda bulunuyor.

Merih Akoğul’un küratörlüğünde düzenlenen “Yıldız Moran: Bir Dağ Masalı”, sanatçının doğa, soyut, manzara, portre, yaşam, Anadolu, İstanbul, yurt dışı gibi farklı konularda ilk defa sergilenecek siyah beyaz fotoğraflarını da bir araya getiriyor.

Serginin tanıtımı nedeniyle düzenlenen basın toplantısında konuşan İstanbul Modern Yönetim Kurulu Başkanı Oya Eczacıbaşı, Türkiye’nin akademik eğitim almış ilk profesyonel kadın fotoğraf sanatçısı Yıldız Moran’ın yapıtlarını sergilemenin önemine değinerek, “Fotoğraf tarihimizde unutulmayacak yapıtlara imza atan Yıldız Moran’ın hayatına ve bıraktığı zamansız karelere baktığımızda, kendimizi gerçekten bir masalın içinde düşleyebiliriz. Aktif olarak 12 yıl sürdürdüğü kariyerine neredeyse bir ömürlük eserler sığdıran Moran’ın sergileyeceğimiz yapıtları arasında, izleyiciyle ilk defa buluşan fotoğraflar da yer alıyor” dedi.

Serginin küratörü Merih Akoğul ise Yıldız Moran’ın fotoğraflarının çekildikleri dönemden günümüze fotoğraf tutkunları tarafından hayranlıkla izlendiğine dikkat çekti. Akoğul, “Moran’ın fotoğraflarında yansıttığı atmosfer, adeta sihirli bir dağ masalından kopup gelmiştir. Dağ, insanların hayranlıkla baktığı, zirvesinde olmayı arzuladığı, ardına güvenle saklanabileceğini düşündüğü coğrafi bir oluşumdur ve tıpkı evrendeki tüm diğer nesneler gibi, bakanların niyetlerine göre kendine ait yüzlerinden birini göstermeyi seçer” dedi.

Tek başına ekol haline geldi

1950’li yılların başında yapıtlarını üretmiş, en önemli fotoğrafçılardan biri olan Moran, 1950’den 1962’ye kadar olan dönemde, ömrünün toplam 12 yılını fotoğrafa adadı. Özellikle Anadolu’da çektiği fotoğraflarında insan sevgisi, sanatsal duyarlılık ve fotoğraf sezgisini aynı çizgi üzerinde buluşturarak, kendine farklı bir alan açtı. Yalnızca o günlerin fotoğraf yaklaşımlarını değil, içinde yaşadığımız dönemin yeni sanat görüşlerini de kapsayan, fotoğraflarını çektiği insanları yaşadıkları coğrafya ile özenle birleştiren, içi lirizmle örülmüş bu izlenimci estetik, Moran’ın fotoğraflarının en önemli özelliğini oluşturuyor.

Fotoğrafta evrensel bir dili, kendi bakış açısı üzerinden lirik bir biçimde ileten Moran, "zamansız" olarak adlandırılan fotoğraflarıyla tek başına ekol haline geliyor. Doğu'nun geleneğiyle Batı'nın estetiğini başarıyla fotoğraflarına taşıyan Yıldız Moran, sadece siyah beyaz olarak çektiği fotoğraflarıyla insanların ve coğrafyaların üzerinde yansıyan ışık ve gölge dünyasını, kendine özgü kompozisyonlarla geleceğe miras bırakıyor.

Günümüzün fotoğraf algısını yıllar öncesinden görmeyi başaran sanatçının fotoğrafları, bugün yalnızca fotoğraf otoritelerinden değil, ülkemizdeki ve dünyadaki sanat izleyicilerinden de büyük ilgi görüyor.